Różyczka

Różyczka (łac. rubella) to choroba zakaźna wieku dziecięcego wywoływana przez wirus różyczki. Zapadalność na tę chorobę jest bardzo duża. Często przebiega ona bezobjawowo.

Zakażenie
Dochodzi do niego drogą kropelkową. Okres wylęgania wynosi od 2–3 tygodni, a 7 dni przed wystąpieniem wysypki zaczyna się okres zaraźliwości, który kończy się 3-5 dni po wystąpieniu wysypki. Przebycie choroby powoduje trwałą odporność.

Różyczkowa wysypka na brzuchu
Zdj. CDC Public Health Image Library
Wikimedia Commons, PD

Objawy
Występuje gorączka, a z czasem małe plamki zlewają się w jedną, dając wrażenie czerwonej skóry, również pojawić się może bladoróżowa wysypka, która występuje po krótkim okresie objawów nieżytowych, wiele osób w czasie przeziębienia jest szczególnie narażonych na zarażenie się różyczką. Różyczce nieodłącznie towarzyszy również powiększenie węzłów chłonnych i ból przy ich dotykaniu, mogą również wystąpić bolące rany w jamie ustnej.

Wysypka na twarzy i tułowiu podobna jest bardzo do odrowej, jednak same objawy są mniejsze i stan chorego jest lepszy. W ciągu 2–3 dni wysypka znika i nie pozostawia żadnych śladów, a zarazem u niektórych osób bardzo swędzi.

Powikłania

• różyczkowe zapalenie mózgu
• plamica różyczkowa
• różyczkowe zapalenie stawów

Powikłania u płodu

Wysypka w różyczce na skórze dziecka

CDC Public Health Image Library (PD)

Są bardzo rzadkie, jednak choroba, która wystąpi u kobiety w ciąży (do 12 tygodnia) może spowodować bardzo poważne zmiany rozwojowe. Embriopatie spowodowane zakażeniem wirusem różyczki in utero noszą nazwę zespołu Gregga.

• układu sercowo-naczyniowego
• oczu
• słuchu
• układu nerwowego

Leczenie
Leczenie jest objawowe. Podaje się leki obniżające temperaturę. Ewentualne zapobieganie zakażeniu stosuje się wobec kobiet ciężarnych i po ewentualnym kontakcie z wirusem podaje się gamma-globulinę.

Profilaktyka
Dostępne są szczepionki przeciwko różyczce (obecnie nie jest dostępna szczepionka jednoskładnikowa).
Szczepionka zawiera żywy, atenuowany szczep wirusa nazywany Wistar RA 27/3.

W Polsce szczepienia przeciwko różyczce są obowiązkowe (finansowane z budżetu Ministra Zdrowia) zgodnie z aktualnym Programem Szczepień Ochronnych.

Wykonuje się je skojarzoną szczepionką MMR w schemacie szczepienia podstawowego:

• pierwotnego w 13-14 miesiącu życia,
• uzupełniającego w 10 roku życia.

Dodatkowo dziewczętom nieszczepionym w 10 roku życia podaje się obowiązkowo przypominającą szczepionkę MMR w 11 roku życia. Jeżeli dziewczynki nie były szczepione w 10, ani w 11 roku życia podaje się im obowiązkowo przypominającą szczepionkę MMR w 12 roku życia. Dzieci, które otrzymały dwie dawki skojarzonej szczepionki potrójnej przeciw odrze, śwince i różyczce w poprzednich latach życia, nie wymagają podawania trzeciej dawki tej szczepionki w 10, 11 lub 12 roku życia.

Wirus różyczki w elektronowym
mikroskopie transmisyjnym
Zdj. Dr Erskine Palmer
CDC Public Health Image Library (PD)

Zalecane jest dodatkowo (ale już nie finansowane przez Ministerstwo Zdrowia) szczepienie kobiet, które nie były szczepione lub nie przechodziły różyczki, na kilka miesięcy przed planowaną ciążą. Nie zaleca się zachodzenia w ciążę w ciągu 4 tygodni od podania szczepionki przeciw odrze, śwince i różyczce, pomimo że zajście w ciążę w okresie 3 miesięcy od jej podania nie zwiększa ryzyka wad wrodzonych u płodu.

W Polsce zarejestrowane są szczepionki takie jak m.in.:

• MMRVAX Pro – szczepionka przeciw odrze, śwince i różyczce; producent: Sanofi Pasteur MSD SNC.
• MMR II – szczepionka przeciw odrze, śwince i różyczce; producent: Merck&Co.
• Priorix – szczepionka przeciw odrze, śwince, różyczce; producent: GlaxoSmithKline Biologicals S.A.
• Priorix-Tetra – szczepionka przeciw odrze, śwince, różyczce i ospie wietrznej; producent: GlaxoSmithKline Biologicals S.A.

Źródło: Wikipedia, cc-by-sa 3.0 (autorzy)