środa, 2 stycznia 2013

Świerzb

Świerzb (łac. scabies) to choroba zakaźna ludzi i zwierząt spowodowana przez świerzbowce. U ludzi świerzb wywołuje świerzbowiec ludzki (Sarcoptes hominis, Sarcoptes scabiei), który objawia się dokuczliwym świądem i zmianami skórnymi w postaci przeczosów, grudek i plam.

Fot. Cixi (lic. PD)
Epidemiologia
Na świecie choruje około 300 mln. ludzi, głównie w złych warunkach higienicznych i warunkach przeludnienia (wojsko, domy opieki). Świerzbowiec drąży kanały w warstwie rogowej naskórka. Samica składa 2-3 jaja w ślepo zakończonych norkach o długości 0,3-0,4 mm. Z jaj wylęgają się larwy, a następnie w ciągu 3 tygodni przekształcają w dojrzałe świerzbowce. Choroba przenosi się najczęściej przez bezpośredni kontakt fizyczny, rzadziej za pośrednictwem przedmiotów, np. pościeli. Poza skórą świerzbowce mogą przeżyć od 3 do 4 dni. Zakażeniu sprzyja obniżenie odporności. Chorują najczęściej dzieci, które zarażają się głównie podczas zabaw. W ciężkich chorobach układowych (np. AIDS, choroby hematologiczne) może wystąpić ciężka postać, charakteryzująca się hiperkeratozą, jest to tzw. świerzb norweski.

Fot. Sven Teschke (Wikimedia Commons, cc-by-sa 3.0)
Objawy i przebieg
Świąd nasilający się w nocy, po kąpieli na skutek rozgrzania i uczynnienia świerzbowców. Zwykle na pośladkach, w okolicy nadgarstków i na bocznych powierzchniach palców, w naturalnych fałdach skóry, w okolicach pępka, brodawek sutkowych u kobiet, narządów płciowych, gdzie widoczne są norki świerzbowcowe. W okolicach zmian widoczne przeczosy - linijne nadżerki naskórka spowodowane intensywnym drapaniem. Nie zajmuje okolicy międzyłopatkowej oraz twarzy, z wyjątkiem świerzbu norweskiego. U dzieci często lokalizuje się na dłoniach i podeszwach stóp.

Rozpoznanie
  • stwierdzenie charakterystycznych norek świerzbowcowych (dobrze widoczne po zabarwieniu nalewką jodową)
  • charakterystyczny świąd nasilający się w nocy
  • przeczosy w miejscach typowych
  • wywiad ukierunkowany na występowanie podobnych objawów wśród osób z otoczenia chorego
  • najczęściej występuje w okolicach pępka, na nadgarstkach, pośladkach, w okolicach nosa.

Rozpoznanie różnicowe
  • świąd skóry na innym tle (pruritus)
  • wszawica odzieżowa (pediculosis vestimenti)

Źródło: Wikipedia cc-by-sa 3.0 (autorzy)